Sremska Mitrovica – Ovaj istorijski trg, nekada poznat kao Žitna pijaca, zauzima značajno mesto u prošlosti grada kao jedno od njegovih najstarijih urbanih područja. Otkopan tokom iskopavanja 1970-ih, Žitni trg je nekada bio užurbana zanatska četvrt koja datira iz 4. veka. Ostaci ovog trouglastog trga, ugnežđenog pored reke Save, pričaju priče o prošlim vremenima i nude poglede na prošla vremena. Među brojnim upečatljivim kućama koje okružuju trg posebno se ističe jedna — rezidencija porodice Krstonošić
Dok mnogi prolaze pored velelepnih kuća koje krase okolinu Žitnog trga, malo ko je svestan porodice koja je oblikovala istoriju grada. Porodica Krstonošić, cenjena građanska loza sa uticajnim vezama širom sveta, nekada je stanovala u kući koja se nalazila na broju 5 na Žitnom trgu.
Krstonošići, ugledni trgovci svog vremena, školovanje su završili na prestižnim trgovačkim akademijama u Beču u vreme Austrougarske. Inspirisani svojim preduzetničkim duhom, osnovali su firmu specijalizovanu za metalnu robu, da bi na kraju stekli slavu po trgovini oružjem. Međutim, obrada metala nije bila njihov početni zanat. Krstonošići su se u početku upustili u umetnost pravljenja licitara, ali su kasnije shvatili sve veću potražnju za metalnom robom na tržištu, što ih je navelo da otvore prosperitetnu železaru.
Njihova radnja je zadovoljila potrebe poljoprivrednika, lokalnog stanovništva i svih koji posećuju ili borave u Sremskoj Mitrovici. Preko tri generacije, njihov posao je cvetao, omogućavajući im da napreduju od skromne prizemne kuće do velike palate – svedočanstvo njihovog napornog rada i uspeha. Do danas, njihova veličanstvena palata stoji kao podsetnik na eru koju su oni oblikovali.
Porodica Krstonošić dobila je pohvale i priznanja za svoj rad, uz brojne pohvale na sajmovima na kojima su izlagali i prodavali svoju robu. Njihovo poslovanje proširilo se na snabdevanje čitave Austrougarske monarhije, sa posebnim osvrtom na sremsko tržište.
Tokom Prvog srpskog ustanka Krstonošići su se bavili trgovinom sa Karađorđem, snabdevajući ustanike topovima i municijom. Ovo značajno poglavlje u istoriji porodice zabeležio je poznati mačvanski pisac Janko Veselinović.
Uprkos porodičnom nasleđu, prezime Krstonošić je nestalo iz Sremske Mitrovice jer su uzastopne generacije prvenstveno rađale ćerke koje su se udavale u druge porodice. Međutim, potomci ostaju, negujući poreklo svoje loze. Jedan takav potomak je i Jelka Krstonošić, profesorka koja se udala za gospodina Cvetkovića.
Porodica Krstonošić je živela u kući na Žitnom trgu, na broju 5.
Porodica Cvetković, potomci Krstonošića, preneli su porodičnu zaostavštinu, uzdižući je od poslastičara do akademika. Mladen Cvetković, bivši sveštenik koji je postao advokat, i Jelka (rođena Krstonošić), koja je nekada vodila privatnu železaru na Žitnom trgu, kasnije su predavali istoriju u lokalnim školama. Porodica Cvetković ima tri doktorske diplome iz oblasti elektrotehnike, a Dragoš Cvetković, jedan od braće, stekao je svetsko priznanje svojim revolucionarnim radom u teoriji grafova. Njegova doktorska teza, prevedena na engleski i sažeta, nastavlja da služi kao dragocen resurs za istraživače iz različitih disciplina.
Među braćom, Srđan, inženjer elektrotehnike, pokazao je svoj izuzetan talenat kao šahista, reprezentujući Jugoslaviju i pobedivši mnoge renomirane velemajstore. Njegov put je počeo u Sremskom šahovskom klubu.
Najmlađi brat Ljubomir posvetio je akademsku karijeru, kao predavač i saradnik na Institutu u Beogradu.
Žitni trg u Sremskoj Mitrovici je zadivljujući svedočanstvo istorije, a njegove okolne zgrade podsećaju na beskrajnu bajku. Krenite na putovanje kroz vreme udubljujući se u fascinantnu prošlost ovog trga i porodice Krstonošić. Od prosperitetnih trgovaca do uglednih akademika, Krstonošići su ostavili neizbrisiv trag u gradu, a njihova zaostavština se nastavlja kroz potomke. Doživite privlačnost Žitnog trga, gde se istorija prepliće sa očaravajućom pričom o Krstonošićima.
Očuvanje preduzetništva: istorijsko zdanje i dalje napreduje u Sremskoj Mitrovici
Danas, uprkos prolasku vremena, ova zgrada u Sremskoj Mitrovici ponosno stoji kao svedok prošlosti, dok se preduzetništvo nastavlja i dalje razvijati. U prizemlju ove zgrade otvorene su brojne prodavnice, među kojima se ističu i one sa dugom tradicijom. Očuvanjem ove zgrade, grad je uspeo da podstakne preduzetnički duh koji igra ključnu ulogu u ekonomskom i turističkom razvoju. Nastavljanje preduzetništva u Sremskoj Mitrovici nije samo korisno za lokalnu ekonomiju, već i za privlačenje turista i promociju grada kao atraktivne destinacije.
