Sremska Mitrovica/Sremski Karlovci. Ako tražite novi razlog za kratko putovanje, naš predlog je da razmislite o poseti Sremskim Karlovcima. Krenite put Karlovaca, uz našu priču u kojoj povezujemo Sremske Karlovce i Sremsku Mitrovicu i doživite ovaj grad na sasvim nov način.
Kako smo povezali ova dva grada?
Gradove vežu ljudi i njihove priče. Ova dva grada povezuje i karlovačka Gimnazija čiji je ktitor bio sremskomitrovački sveštenik Stefan.
Prva srpska gimnazija osnovana je 1791. godine. Prvih sto godina, ova ustanova je radila u staroj zgradi latinske škole, koja je porušena 1890. godine, kada je započeta izgradnja nove zgrade novcem braće Anđelić, tj. patrijarha karlovačkog Germana i sremskomitrovačkog sveštenika Stefana.
U početku je škola bila namenjena samo za mušku decu, a od 1907. godine vrata su otvorena i devojkama.
Stefan Anđelić (Sremski Karlovci, 30. mart 1825 — Sremska Mitrovica, 5. avgust 1892) je bio počasni prota, prvi stavrofor, i paroh sremskomitrovački i jedan od braće Anđelić.
Stefan Anđelić izvršio je amanet svoga brata Germana i za pola miliona kruna sagradio današnju uglednu zgradu gimnazije i bogoslovije u Karlovcima.
Stefan Anđelić je umro 1892 godine, do smrti je obavljao dužnost, sahranjen je u Sremskoj Mitrovici te 1892, njegov brat je bio do 1888. godine, german patrijarh, jako zanimljiva ličnost, navijač cara i Budimpešte, klasičan diplomata koji je mogao da balansira između svojih Srba, koji su bili njegova baza kao sveštenika i cara i porte ali zbog toga ga niko nije voleo i nije bio popularan. Njegov put je bio lep i uzlazan. Braća su se rodilau Karlovcima, obojica su tamo završili osnovne škole i školovali se u bogosloviji u Karlovcima a deca su paroha sremskokarlovačkog Pavleta iz Sabornog hrama. U želji da se German više obrazuje, on je dodao Filozofski fakultet u Budimpešti i Pravni fakultet u Mađarskoj, kada je dobio sve diplome, priložio je i diplomu advokata, imao je i tu licencu. I on i brat su zajedno završili blagosloviju, Stevan se opredelio za sveštenika a ovaj drugi za monaški život i zamonašio se u manastiru Grgeteg, priča Milan Milošević, turizmolog u penziji.
German Anđelić iako nepopularan među sveštenstvom, pomagao je fondovima, davao za penzije, pomagao udovicama, pa nije čudno da je novac koji je ostavio svom bratu Stefanu Anđeliću, namenio za taako plemenit cilj, osnivanje škole.
- Porodica Anđelić je imala imanja u Dalju, Borovom selu i Velikom brdu na Dunavu, spahiluk Karlovačke mitropolije koji su oni dobili od cara Franje Josipa, još Arsenije Čarnojević je dobio tu zemlju i na tom spahiluku je imao ljude koji su radili i proizvodi i on je zarađivao. Svake godine je proširivao taj posed, sa svog poseda uzimao novac i vraćao u fondove, za penzije, za sveštenstva i bio je jako popularan zbog toga, nije vozio skupa kola, ništa nije odneo u grob, sve je to dobro radio, jedino zbog čega nije bio popularan jeste način kako je došao na vlast, dekretom cara. On je 1888 godine umro i ostavio mlađem bratu u amanet, koji je živeo još desetak godina posle njega obavezu da izgradi novu zgradu Gimnazije, postojala je stara zgrada koju je izgradio Dimitrije Sabljov, to je bila prva zgrada, ta zgrada je srušena i više ne postoji. Za tu zgradu je izdvojeno 165.200 forinti, novac su dali braća Anđelić.
Današnja zgrada Karlovačke gimnazije datira iz 1890. godine. U to vreme je bila reprezentativna zgrada, izgrađena u srpsko-vizanstijskom stilu, sa bogato ukrašenim glavnim ulazom. Ktitori ove zgrade su bili braća Anđelići (patrijarh karlovački Greman i njegov brat sremskomitrovački sveštenik Stefan), što na ulazu i stoji napisano. U okviru gimnazije danas se nalazi Spomen biblioteka sa 18.198 knjiga, kao svojevrsni spomenik kulture.
Stefan Anđelić je službovao u Sremskoj Mitrovici, bio prvi mitrovački paroh i prvi je imao titulu mitrovačkog protojereja-stavrofora. Svoj život je završio u Sremskoj Mitrovici, gde je i sahranjen 1892. godine.
„Tekst je objavljen u sklopu projekta koji se sufinansira sredstvima iz budžeta Grada Sremska Mitrovica – Gradska uprava za kulturu i sport. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.“
