SREMSKA MITROVICA. 9. decembra u Sremskoj Mitrovici, otvara se izložba u sali Muzeja Srema, posvećena velikanu srpske i jugoslovenske arhitekture, Bogdanu Bogdanoviću. Svečano otvaranje planirano je za 18 časova.
Velika retrospektivna izložba posvećena stogodišnjici rođenja velikana srpske i jugoslovenske arhitekture, Bogdanu Bogdanoviću (1922, Beograd – 2010, Beč), „VEČITO“, nakon beogradske premijere tokom septembra i oktobra meseca, nastavlja život u nizu gradova u unutrašnjosti u kojima se nalaze Bogdanovićevi memorijali. Na svakom lokalitetu gostovanja izložbe priređuje se i novi, dodatni korpus izložbe posvećen monografski tamošnjem spomeniku, uz seriju predavanja i radionica koje se tematski odnose na njegovu istoriju i prostorno-umetničke vrednosti.
Tako, već 9. decembra ove godine izložba će biti otvorena u Sremskoj Mitrovici, u raskošnoj Baroknoj sali Muzeja Srema. Svečano otvaranje planirano je za 18 časova.
Izložba u Sremskoj Mitrovici tretira celokupno stvaralaštvo Bogdanovića i čini je 4 korpusa: veliki eksponati monografski posvećeni svakom Bogdanovićevom memorijalu – u neuobičajenoj formi velikih krugova; izložbene vitrine sa Bogdanovićevim književnim stvaralaštvom; panoi sa topografskom mapom Bogdanovićevih dela na prostoru SFRJ, hronološkom kartom, bibliografijom i detaljnim pregledom Bogdanovićeve izložbene aktivnosti, postavka monografski posvećena Spomen-groblju u Sremskoj Mitrovici, a peti segment izložbe je multimedijalni film u trajanju od 82 minuta koncipiran kao virtuelna poseta svakog Bogdanovićevih dela na terenu – sa zemlje i iz vazduha.
Mitrovačko izdanje izložbe „VEČITO“ realizovano je kroz saradnju sa lokalnim stručnjacima i
institucijama kulture, i nadovezuje se na jubilej osamdesetogodišnjice stradanja Sremaca od
strane nemačkog okupatora 1942. godine.
Autor, kustos i likovni identitet izložbe: mr Mare Janakova Grujić
Organizator i pokrovitelj: Opština Sremska Mitrovica
VEČITO
Sto godina od rođenja arh. Bogdana Bogdanovića (1922-2010)
„Hoteći da pobegnem od jednog meni stranog, otuđenog sveta moderne arhitekture, zašao sam
igrom slučaja u jednu posebnu oblast arhitekture u kojoj nema ni modernog ni nemodernog, u kojoj
postoji samo večito“.
Bogdan Bogdanović, Saopštenje SANU o dosadašnjem radu, 1972.
HRONOLOŠKA KARTA BOGDANA BOGDANOVIĆA
- Rođen u Beogradu, 20. avgusta. Otac Milan bio je književni kritičar, predsednik
Udruženja književnika i direktor Narodnog pozorišta. Majka Mileva (rođ. Mihailović) bila
je profesor francuskog jezika u gimnaziji. Roditelji, veoma društveni, okupljali su u svom
stanu u Vojvode Milenka, a potom na Đermu, kulturno-intelektualnu elitu Beograda, tako da je
Bogdan još kao đak došao u kontakt sa mnogim piscima i umetnicima. - Maturant Druge muške realne gimnazije.
Upisuje studije arhitekture na Tehničkom fakultetu u Beogradu.
1941-1944. Okupaciju provodi u Beogradu, čitajući i dajući časove đacima. - Dobrovoljni učesnik Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije.
- Ranjen na Sremskom frontu u Istočnoj Bosni. Demobilisan u činu poručnika. Dobija
orden za hrabrost.
1945-1960. Nastavak studija.
Kao student zaposlen u Urbanističkom institutu čiji je direktor bio Nikola
Dobrović.
- Diploma Arhitektonskog fakulteta. Diplomski rad „Urbanistički plan za ostrvo Lopud
kod Dubrovnika“ kod prof. Nikole Dobrovića.
Pripravnik na Katedri za urbanizam.
1951-1952. Izgradnja prvog objekta – Spomenika jevrejskim žrtvama fašizma u Beogradu. - Asistent na Katedri za urbanizam Arhitektonskog fakulteta.
1953-1959. „Sedam asketskih godina“ bez porudžbina, u kojima se bavi „bez mnogo volje“
urbanizmom i „mašta, izučava stare svetove i crta nenaručene imaginarne spomenike“. - Prva knjiga: „Mali urbanizam“.
1958-1950. Oformljava Grupu za mali urbanizam pri Urbanističkom zavodu Beograda (sa
arhitektima S. Ličinom, Z. Žunkovićem i dr.), koja radi za potrebe Saveta za urbanizam grada
Beograda, u vezi sa donošenjem Regulacionog plana Opštine Stari grad krajem 1950-ih.
- Docent na Katedri za urbanizam.
Oktobarska nagrada grada Beograda za Spomen kompleks u Sremskoj Mitrovici. - Prvi serijal predavanja na fakultetu „Razvoj naselja“ (kasnije „Istorija grada“).
- Vanredni profesor.
Velika nagrada arhitekture Saveza arhitekata Jugoslavije.
Daje predlog smernica za reformu nastave na fakultetu.
1964-1965. Tromesečni stručni boravak u Parizu – istraživanja u Nacionalnoj biblioteci i
kurs revitalizacije starih urbanih celina.
1964-1968. Predsednik Saveza arhitekata Jugoslavije. - Republička nagrada lista „Borba“.
Orden rada sa crvenom zastavom. - Oktobarska nagrada grada Beograda za Spomenik u Jasenovcu.
- Počasni građanin grada Mostara.
- Nagrada Saveza boraca Jugoslavije.
1969-1970. Desetomesečni boravak u Americi – studijski rad u univerzitetskim
bibliotekama. - Dopisni član SANU.
1970-1972. Dekan Arhitektonskog fakulteta.
Predsednik komisije za reformu nastave na Fakultetu, na osnovu koje se formira
„Nova škola arhitekture“.
- Redovni profesor Arhitektonskog fakulteta.
U nastavu uvodi izborni kurs „Simboličke forme“. - Počasno priznanje na 12. Bijenalu umetnosti u Sao Paolu.
1973-1974. Principi „Nove škole arhitekture“ se dovode u pitanje i napuštaju. - Nagrada lista „Politika“ za dostignuća u likovnoj umetnosti.
- Otvara „Seosku školu za filozofiju arhitekture“ u Malom Popoviću na Kosmaju kod
Beograda, i tu prenosi kurs „Simbiličke forme“.
Sedmojulska nagrada za životno delo. - Nagrada AVNOJ-a.
Ostavka na članstvo u SANU.
1982-1986. Gradonačelnik Beograda, na inicijativu Ivana Stambolića, predsednika Saveza
komunista Srbije. - Orden komandira Legije časti.
1985-1986. Organizuje Međunarodni konkurs za preuređenje Novog Beograda. - Član Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije.
- Poslednje predavanje na Arhitektonskom fakultetu.
Član i osnivač Međunarodne akademije arhitekture (IAA, Sofija).
Nakon osme sednice Centralnog komiteta objavljuje pismo protiv aktuelne politike na
više od 60 strana. - Piranezijeva nagrada.
- Prestanak rada škole u Malom Popoviću usled političkog pritiska.
- Nezadovoljan političkim prilikama, sa suprugom Ksenijom napušta zemlju, najpre
odlazeći u Pariz, potom u Beč. U Beču će nastaviti da živi do kraja života. - Inostrani član Ruske akademije arhitekture i građevinskih nauka.
- Herderova nagrada.
- Član Bavarske akademije lepih umetnosti.
- Prvi boravak u Beogradu posle napuštanja zemlje.
- Austrijski Časni krst prve klase za nauku i umetnost.
- Zlatni orden grada Beča za posebne zasluge.
- Predaje celokupnu crtačku zaostavštinu (preko 12.500 crteža) Arhitektonskom centru u
Beču. - Međunarodna nagrada za vrtove „Carlo Scarpa“ za Spomen područje Jasenovca.
- Umire u bolnici u Beču nakon srčanog udara, 18. juna.
Njegova urna položena je na Jevrejskom groblju u Beogradu.
KATALOG ARHITEKTONSKIH RADOVA
1. Spomenik jevrejskim žrtvama fašizma, Beograd 1951–1952.
2. Spomen-groblje žrtvama fašizma, Sremska Mitrovica 1959–1960.
3. Spomenik palim borcima NOB-a, Prilep 1960–1961.
4. Partizansko spomen-groblje, Mostar 1959–1965.
5. Spomen-park „Slobodište“, Kruševac 1960–1965.
6. Spomenik „Kameni cvet“, Jasenovac 1959–66.
7. Spomenik revoluciji, Kosovska Mitrovica 1960–1973.
8. Spomen-park revolucije, Leskovac 1964–1971.
9. Spomenik istoriji borbe za oslobođenje 1804–1945, Knjaževac 1969–1971.
10. Partizanska nekropola, Štip 1969–1974.
11. Spomen-park na Garavicama, Bihać 1969–1981.
12. Spomen-park borbe i pobede, Čačak 1970–1980.
13. Spomenik početku ustanka, Bela Crkva kod Krupnja 1971.
14. Nekropola žrtvama fašizma, Novi Travnik 1971–1975.
15. Spomenik streljanim rodoljubima i Romima, Arapova dolina u Leskovcu 1971–1973.
16. Spomenik slobode na Jasikovcu, Berane 1972–1977.
17. Spomenik palim borcima revolucije, Vlasotince 1973–1975.
18. Spomen-kompleks „Dudik”, Vukovar 1978–80.
19. Spomen-park na Popinskoj reci, Štulac kod Vrnjačke Banje 1979–1981.
20. Spomen-kompleks u Klisu kod Splita 1988. (srušen 1995)
OSTALA DELA
- Urbanistički plan za ostrvo Lopud kod Dubrovnika (1950, diplomski rad)
- Urbanistički plan naselja kod manastira Morače (1953)
- Stambeni kompleks Hidrotehničkog instituta „Jaroslav Černi“ u Beogradu (1954)
- Spomenik na Mojkovcu (1954, idejni projekat)
- Generalni urbanistički plan Mojkovca (1954-55)
- Spomenik za preuređenje Kalemegdanskog platoa u memorijalni kompleks – „Spomenik
partizanu-borcu“ (1954-1960, konkursni projekat) - Nekropola na Mojkovcu (1955, idejni projekat)
- Urbanistički plan naselja Pržna kod Tivta (1956)
- Urbanistički plan Petrovaradina (1956)
- Generalni urbanistički plan Cetinja (1957-58)
- Spomenik streljanim rodoljubima u Jajincima (1958, konkursni projekat)
- Spomen groblje boraca streljanih u okupiranom Beogradu na Novom groblju u Beogradu
(1959, sa S. Ličinom) - Rekonstrukcija vile kraljice Natalije na Plavincu kod Smedereva (1961)
- Memorijalni park „Bubanj“ u Nišu (1961, konkursni projekat)
- Rekonstrukcija centra Prilepa – glavni društveni centar (1962)
- Adonisov oltar u Labinu (1974)
- Grobnica Dušana Petrovića Šaneta u Aranđelovcu (1980)
KNjIŽEVNO STVARALAŠTVO
- Mali urbanizam (izd. Narodna prosvjeta), Sarajevo
- Zaludna mistrija: doktrina i praktika bratstva zlatnih (crnih) brojeva (izd.
Nolit), Beograd - Urbanističke mitologeme (izd. Vuk Karadžić), Beograd
- Nature and the Goddess of Remembrance, 12 Necropolises and their Symbological
Classification (izd. Muzej savremene umetnosti), Beograd - Urbs i logos: ogledi iz simbologije grada (izd. Gradina), Niš
- Povratak grifona: crtačka heuristička igra po modelu Luisa Karola (izd. Zamak
kulture), Vrnjačka Banja - Rogata ptica (separat iz časopisa „Sinteza“ br. 5), Kruševac
- Gradoslovar (izd. Vuk Karadžić), Beograd
- Povratak grifona: crtačka heuristička igra po modelu Luisa Karola propraćena
uvodnim ogledom Ljerke Mifke (izd. Jugoart), Beograd - Eeji: epistoralni eseji (sa Radom Iveković, izd. Prosveta), Beograd
De Gušteribus (sa Radom Iveković, izd. Bogdan Bogdanović i Miodrag Dramićanin),
Beograd
Krug na četiri ćoška (izd. Nolit), Beograd - Mrtvouzice: mentalne zamke staljinizma (izd. August Cesarec), Zagreb
- Knjiga kapitela (izd. Svjetlost), Sarajevo
- Grad kenotaf (izd. Durieux), Zagreb
- Grad i smrt (izd. Beogradski krug), Beograd (prevod austrijskog izdanja „Die Stadt und
der Tod“, Klagenfurt 1993)
Architektur der Erinnerung, (izd. Wieser Verlag), Klagenfurt - Grad i budućnost (izd. Naklada Mlinarec – Plavić), Zagreb (prevod austrijskog izdanja
„Die Stadt und die Zukunft“, Klagenfurt 1997)
Glib i krv (izd. Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji), Beograd - O sreći u gradovima (izd. Prosveta), Beograd (prevod austrijskog izdanja „Vom Glück
in dem Städten“, Wienn 2002) - Tri ratne knjige (Grad i smrt; Srpska utopija; Grad i budućnost, izd. Mediterran
Publishing), Novi Sad
Platonov tajni roman: Platonov gradoslovni nauk (izd. Mediterran Publishing), Novi
Sad
- Zelena kutija: knjiga snova (izd. Mediterran Publishing), Novi Sad (prevod austrijskog
izdanja „Die Grüne Schachtel: Buch der Traume“, Wienn 2007) - Ukleti neimar (izd. Mediterran Publishing), Novi Sad (prevod austrijskog izdanja „Der
verdammte Baumeister: Erinnerungen“, Wienn 1997)
