Lazar Vozarević je rođen na današnji dan, pre 97. godina, 15. juna 1925. u Sremskoj Mitrovici.
Bio je srpski slikar i likovni pedagog, koji je na likovnu scenu Srbije stupio 1951. godine na zajedničkoj izložbi „Jedanaestorice“ radovima koji su nastali pod uticajem Sezanovog realizma i Pikasove plave faze. Pored uljanog slikarstva bavio se mozaikom i ilustracijama. Posle njegove smrti u rodnoj Sremskoj Mitrovici osnovana je Galerija „Lazar Vozarević“ u kojoj je izložen najveći broj likovnih dela.
Galerija „Lazar Vozarević“ je kulturna ustanova velikog značaja u Sremskoj Mitrovici, koja je osnovana i počela sa radom novembra 1973. godine, šest godina nakon smrti značajnog srpskog slikara Lazara Vozarevića , izložbom njegovih slika i crteža. U Sremskoj Mitrovici je izložen najveći broj njegovih radova.
Uređeno je nekoliko filmova o životu i radu Lazara Vozarevića, restauraciji njegovih slika, o projektu Galerije „Izložba u pokretu“, autora i režisera Igora Čolaka.
Mitrovačka Galerija osnovana je i počela sa radom novembra 1973. godine upravo izložbom slika i crteža Lazara Vozarevića, koji su 1970. godine otkupljeni od njegove supruge i ćerke sredstvima iz opštinskog budžeta.
Što zbog neadekvatnog prostora za čuvanje, što zbog zuba vremena vredna dela Vozarevića nažalost jedno vreme bila su u stanju u kojem su zahtevala resauraciju koju su izvršili stručnjaci u Centralnom institutu za konzervaciju. Od 2012. godine restaurirano je ukupno 21 crtež i 56 slika poznatog mitrovačkog umetnika.
Njegova dela se nalaze u Muzeju savremene umetnosti u Beogradu, Umjetničkoj galeriji na Cetinju, Umjetničkoj galeriji u Sarajevu, Galeriji Matice Srpske u Novom Sadu, u Galeriji poklon – zbirke Rajka Mamuzića u Novom Sadu.
Dela Vozarevića nalaze se u inostranstvu: u Pinakoteci u Bariju i privatnim kolekcijama – David Rockfeller (SAD), Guido Trevisan (Italija), Libero Bigiartti (Italija), Vila Lobos (Brazil), De Silva (Brazil), Flockeemann (SAD), Gene Sklar (SAD), Philipe Baudet (Francuska) i dr.
Monumentalno – dekorativni Vozarevićevi mozaici izvedeni su u hotelu „Metropol“ u Beogradu (1956 – 1957), u Vojnotehničkom institutu u Beogradu (1958) i u Domu omladine u Beogradu (1964).
Lazar Vozarević je nagrađen Oktobarskom nagradom Beograda (1959) i nagradom za slikarstvo na I jugoslovenskom trijenalu likovnih umetnosti u Beogradu (1961).
Lazar Vozarević
Školu za primenjene umetnosti u Beogradu upisao je 1941. godine, a 1943. godine Akademiju za likovne umetnosti, koju je završio 1948. godine u klasi profesora Mila Milunovića. Bio je član Jedanaestorice i Decembarske grupe.
Docent na Akademiji za likovne umetnosti u Beogradu postao je 1960. godine. U toku svoga rada prošao je kroz faze kubizma, enformela i postenformela.
Svoje slikarsko umeće Vozarević je usavršavao tokom dužih i kraćih boravaka u Parizu (1951—1952, 1954—1956, 1958 i 1962).
U traženju sopstvenog stvaralačkog identiteta, u mladalačkoj fazi, Lazaru Vozareviću uzor su bili Sazan i Pikaso, što je on jasno iskazao izlažući prvi pu svoja dela 1951. godine. Određenost svojih umetničkih ciljeva Vozarević je jasno izrazio na svojoj prvoj samostalnoj izložbi (55 slika u Galeriji ULUS, 1952), za koju je u predgovoru svog kataloga napisao:[4]
| „ | Danas se umetnost sve više približava jednoj velikoj istini – istini nauke, izražava se sredstvima likovne umetnosti a kao nauka rešava…i onaj složeni odnos podsvesnog i svesnog. Mnogi hvale naše freske, a u isto vreme pridržavaju se rigorozno konzervativnog slikarskog izraza ne shvatajući da je bliskost savremenog slikarstva i fresaka baš u jeziku. | ” |
Kao što je kritika bila složna da je njegova prva samostalna izložba, posle Lubardine izložbe bila ”najradikalniji pokušaj u traženju svog izraza i samosvojnosti mimo priznatih i prihvaćenih tokova”, tako je i Vozarevićev kubistički period bio izložen brojnim tvrdnjama da je to samo oponašanje Pikasa.
Slikanje izvan forme Vozarević je prvi put prikazao 1961. na Prvom trijenalu likovne umetnosti – u fazi uvođenja figure u sliku, sjedinjavanjem forme i njegove materije., sa ciljem da dođe do pramaterije od koje je nastala forma. Tako je Vozarević u fazi enformela imao cilj ”da zatekne Boga u fazi kreativne neodlučnosti pred materijom”.
Iako enformelistički postupak, isključuje pojam lepote, jer lepota ne egzistira bez forme, Lazarevi enformeli su puni emocije. Tajna te Vozarevićeve različitosti, u odnosu na zapadnjačke enformeliste, je u tome ”što je on u vezi sa vizantijskim nasleđem, sa ikonopisanjem oboženim dodirom Tvorca...”
Vozarević je u jednom periodu stvaralaštva pripadao „Decembarskoj grupi”, koja je svoja umetnička shvatanja zasnivali na ideji „iskustva prošlosti” po kojoj su oni u nasleđu srpskog srednjovekovnog slikarstva pronalazili problemske kontinuitete u tada savremenim slikarskim jezicima.
Tokom 1963. godine Lazar je u svoje vizantijsko-zlatne podloge i mrkocrvene prosjaje uveo metalne polulopte raznih prečnika u geometrijskoj predstavi. Ove pulije, kako je Lazar nazivao tapetarske zakivke raznih veličina, koje je zabadao u sliku. On je raščlanjivao liniju u tačke, zakivaka, objašnjavajući to na ovaj način:
| „ | Raščlanjena (misleći na liniju), ona daje tačku. Pomoću te tačke do koje sam došao nadoknađujem i dobijam liniju. Ja u enformel unosim tačku koja ima plastičan izraz, dakle formu. | ” |
Pored slikarstva, bavio se ilustracijom knjiga, scenografijom i mozaikom (hotel Metropol u Beogradu (1956/57), Vojnotehnički institut u Beogradu (1958) i Dom omladine u Beogradu (1964)).
Umro je 29. marta 1968. godine u Beogradu, od trovanja krvi izazvanog isparenjima hemijskih sredstava pomoću kojih je želeo da na svojim slikama dočara Vizantiju ”…ili uz pomoć ovih sredstava otkrije materiju iz vremena božanske kreativnosti”.
Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju.
Izložba „Lazar među učenicima“ – Ozon Media
Marija Vuruna kustos galerije o slici „Krug“ iz kolekcije Dejvida Rokfelera – Ozon Media
