Vest da je na arheološkom lokalitetu „Zidine“, odnosno „Širingrad“, u grobnici br. 18, koja je još šezdesetih godina prošlog veka otkrivena u okviru ostataka bogomolje u Mačvanskoj Mitrovici sahranjen niko drugi do Sveti Metodije, i nije nova, često se o tome piše.
Ovu tvrdnju izneo je 1966. godine američki arheolog Imre Bob kada je vršio iskopavanja na arheološkom lokalitetu „Širingrad“ u Mačvanskoj Mitrovici. Svoje otkriće opisao je u naučnom radu, a arheolog akademik prof. dr Vladislav Popović ubrzo je osporio tvrdnje svog američkog kolege. A šta je od toga zapravo istina?
Istoričar Dejan Ristić izjavio je za medije da pretpostavka da je grobno mesto Svetog Metodija u Mačvanskoj Mitrovici nije nova vest i da se ova „informacija“ pojavljuje svake godine oko 24. maja, praznika Svetih Ćirila i Metodija.
Napominje da je grobno mesto Svetog Ćirila već vekovima dobro poznato, te da je umro u Rimu, gde je i sahranjen, ali da je mesto gde je preminuo i sahranjen njegov brat Sveti Metodije i dalje nepoznato.
„Kao godine smrti Svetog Metodija navode se dve godine, 885. i 881, s tim da je ova prva verovatnija“, navodi Ristić .
„Ono što jeste bitno je da je Sveti Metodije bio arhiepiskop Panonije i da je današnja Sremska Mitrovica bila jedno od drevnih episkopskih središta“, ističe Ristić, ali dodaje da, nažalost, ne postoje sačuvani pisani izvori pomoću kojih bi naučnici utvrdili gde je preminuo, a potom i sahranjen ovaj veliki svetitelj.
Ono što naučnici za sada pouzdano znaju jeste da funerarni inventar (predmeti koji se uobičajeno stavljaju uz telo pokojnika), nađen u grobnici br. 18, datira iz 11. ili 12. veka, dakle iz znatno kasnijeg perioda u odnosu na epohu u kojoj su živela sveta braća.
Ovo, naglasio je Ristić , ukazuje na to je grobnica iz perioda razvijenog, a ne ranog srednjeg veka. Po sadržaju funerarnog inventara moglo bi se pretpostaviti da je u toj grobnici sahranjen neki crkveni dostojanstvenik.
„Istraživanje ove grobnice odavno je, nažalost, obustavljeno zbog manjka sredstava, ali da bismo makar pokušali da utvrdimo ko je u njoj sahranjen, istraživanja moraju da budu nastavljena. Ta istraživanja prevashodno bi trebalo da obuhvate arheološka, antropološka, paleopatološka i genetička kako bi se eventualno došlo do podataka o identitetu osobe sahranjene u toj grobnici. Sličan postupak obavljen je, na primer, nakon 2006. godine kada su u grobnici u manastiru Resava (Manasija) otkriveni posmrtni ostaci osobe muškog pola za koju je, nakon obavljenih interdisciplinarnih istraživanja, nepobitno utvrđeno da je u pitanju despot Stefan Visoki“, navodi Ristić.
Na pitanje zašto je Imre Bob izjavio da se u grobnici br. 18 nalaze posmrtni ostaci Svetog Metodija, Ristić navodi da je Panonija ogromno istorijsko, ali i geografsko prostranstvo i da su pretpostavke američkog arheologa još tada bile potpuno preuranjene i nedovoljno utemeljene budući da ni do danas nisu okončana sva neophodna istraživanja i analize.
„Kada se bavite proučavanjem prošlosti neophodno je da u istraživanja koja sprovodite uključite stručnjake raznorodnih naučnih disciplina“, navodi Ristić, dodajući da se ovim pitanjem, pre svega, moraju pozabaviti arheolozi, antropolozi, paleopatolozi i genetičari. Preduslov za sve to je da se obezbede sredstva neophodna za nastavak istraživanja na tom arheološkom lokalitetu.
„Ono što istoričari mogu da kažu odnosi se na to da, nažalost, nema sačuvanih pisanih izvora o mestu sahrane Svetog Metodija“, kaže Ristić i dodaje da naučnici treba da budu veoma odgovorni i oprezni kada iznose podatke u javnost.
„U nauci ne postoji mesta za senzacionalizam. Potrebno je okončati istraživanja, verifikovati njihove rezultate i tek ih onda predstaviti naučnoj i široj javnosti. Ukoliko ne sledite metodologiju naučnih istraživanja i brzate, gubite kredibilitet kao istraživač“, zaključuje istoričar Dejan Ristić.
B92
