SREMSKA MITROVICA. Zgrada Muzeja Srema na Trgu Svetog Stefana 15, kao i pripadajuće dvorište (popularno nazvano Lapidarijum zbog mnogobrojnih rimskih kamenih spomenika koji se nalaze u njemu) je od 1946. izložbeni prostor arheološkog materijala vezanog za rimski grad Sirmium i teritoriju današnjeg Srema. Ovu zgradu, poklonila je porodica Bajić, gradu Sremska Mitrovica.
U dvorištu (Lapidarijumu) je prezentovana velelepna prostorija za prijeme sa predivnim mozaičkim podom sa početka IV veka, koja na jedinstven način, govori o značaju grada Sremska Mitrovica kao Imperijalnog sedišta.
Sistematska istraživanja Sirmijuma započeta su 1957. godine i odvijaju se, u većem ili
manjem obimu, sve do danas. Najveći broj mermernih skulptura potiče sa arheolo{kih iskopavanja na različitim lokacijama u Sremskoj Mitrovici, mada je jedan deo spomenika slučajno otkriven, tokom različitih građevinskih delatnosti u gradu.
Da je Mitrovica i Sirmium nepoznanica govori i arheološki lokalitet broj 85 gde je pronađena Dijanina glava od mermera, glava od Porfira, verskog službenika.
Iskopavanja manjeg obima izvršena su 1958. godine na mestu tadašnjeg lokala »Kod tri kralja«, na uglu ulica Moše Pijade i Borisa Kidriča (današnji nazivi ulica su Kralja Petra I i Stari šor)
Fragmentovane mermerne skulpture su nađene na jednom mestu. Na ovoj lokaciji su otkriveni delovi skulpture Satira i fragment Herkulove batine, verovatno deo statue ovog heroja, i fragmentovana reljefna kompozicija sa scenom iz mita.
Sunčani sat iz Sremske Mitrovice, danas vredan eksponat stalne postavke lapidarijuma Muzeja Srema, izgrađen je 100. godine nove ere po zahtevu Kratila Papija, jednog od najbogatijih građana Sirmijuma. Pronađen na zapadnom rimskom groblju u Sirmijumu, najstariji je spomenik svoje vrste u istočnoj Evropi i kao takav ima značajan naučni i kulturni značaj.
Kratilo Papije je naručio beli mermer sa ostrva Brača, a angažovao je vajara i astronoma iz Grčke. Vajar je, u ljudskoj veličini, izradio Atlasa koji na leđima nosi sunčani sat (nebeski svod), a iza njegovih leđa braću Herkula i Ifikla. Skulptura je jedinstvena u svetu, jer je jedina koja prikazuje Herkulovog brata Ifikla. Ifiklov lik se, do otkrića ove skulpture, nalazio samo na vazama, a te vaze su posedovali muzeji Metropoliten i Luvr.
Sunčani sat je izrađen u obliku školjke sa urezanim radijalnim linijama koje označavaju časove, a od kazaljke je ostao očuvan samo koren gvozdene šipke. Ono što ovom monumentalnom satu daje praktičnu vrednost je horizontalna linija urezana po lučnoj liniji školjke. Na tu liniju pada senka svakog 21. marta i označava da je prošla jedna godina. Astronomske i matematičke analize su pokazale da je ta horizontalna linija urađena veoma precizno i da je u savršenom skladu sa geografskom širinom Sremske Mitrovice, a da je sat bukvalno nepogrešiv.
Muzej iz New Yorka tražio je našu statuu sunčanog sata jer ga nema niko u svetu osim nas.
