Moderna galerija Beograd u saradnji sa Galerijom Lazar Vozarević iz Sremske Mitrovice, u periodu od 10. juna do 10. jula 2022. godine predstaviće publici remek-delo Lazara Vozarevića, sliku ’’Krug’’, koja je preko 50 godina bila u jednoj od najznačajnjih umetničkih kolekcija na svetu, kolekciji Dejvida Rokfelera. Postavku posvećenu krugu koji je opisao Vozarevićev „Krug“ (Beograd-Sao Paulo-Njujork-Beograd), vrativši se u zemlju nastanka posle više od pola veka, pratiće i važna arhivska dokumentacija i fotografije dobijene od Fondacije Bijenala Sao Paula, Muzeja savremene umetnosti Biblioteke grada Beograda, galerije „Lazar Vozarević“ i Ivane Stojanović, ćerke umetnika.
Istoričar umetnosti prof. dr Ješa Denegri, iznosi da slika ’’Krug’’ Lazara Vozarevića, pripada poznom, takozvanom ‘postenformelnom periodu’ Vozarevićevog opusa, spada među njegova remek-dela, da bi premijernim prikazivanjem u Beogradu upotpunila predstavu o visokoj vrednosti i istorijskoj ulozi ovog umetnika u srpskom slikarstvu, druge polovine 20. veka .
Slika je nastala 1967. godine, impozantnih dimenzija 208 x 160 cm, a izlagana je na Devetom Bijenalu u Brazilu u Sao Paulu iste godine, kada ju je kupio Dejvid Rokfeler za svoju kolekciju.
Izložbu prati i publikacija za koju su tekstove pisali istoričari umetnosti Ješa Denegri, Lidija Merenik, kustos galerije Lazar Vozarević, Marija Vuruna, viši konzervator – restaurator, Vanja Jovanović i direktor Moderne galerije Beograd Vojislav Noveski.
“ Lazar Vozarević je krajem 60- ih godina učestvovao sa grupom Jugoslovena na Bijenalu, vodećoj manifestaciji svetske likovne umetnosti, u Sao Paulu, to je bilo osmo Bijenale u Sao Paulu i tada su umetnici išli kao državni projekat. Nismo imali nikakav uvid u to šta se tačno dogodilo, postojali su novinski članci 1967. godine, u tim novinskim člancima je navođeno kako je David Rockfeller, bio oduševljen Lazarovim slikama, to nije ništa više od te priče. Pričalo se i da je Lazar kupio automobil od tog novca koji je dobio od Rockfellera, mada nigde nismo mogli da nađemo tačan podatak, tako da su te priče samo legende, govori Marija Vuruna.
Na aukciji se u februaru, pojavila se slika Lazara Vozarevića, kontaktirana je Galerija „Lazar Vozarević“ jer sremskomitrovačka galerija, ima najviše podataka i slika s kojima bi mogla da se uporedi slika „Krug“ Lazara Vozarevića.
„Kada se početkom ove godine pojavila informacija kako se slika istog naziva pojavila na aukciji u SAD, započeo je pravi detektivski posao u saradnji sa Modernom galerijom, Da bi se potvrdila autentičnost, počelo je istraživanje. Radilili smo na pronalasku svih releventnih podataka, kontaktirali smo poznavaoce, slali mejlove na sve strane i na kraju je moderna galerija iz Beograda dobila potvrdu iz Sao Paula i fotografije dela, dobili su pismo koje je Rockfeller uputio Lazaru da želi da kupi njegovu sliku i nije više bilo sumnje“, objašnjava Marija Vuruna, kustos galerije „Lazar Vozarevič“ Sremska Mitrovica.
U Beograd je stigao i obiman materijal iz arhive Bijenala u Sao Paulu, na stotine strana na portugalskom, među kojima je i zvanični katalog Bijenala, u kome je ova slika pod rednim brojem 23, ali i na desetine dokumenata koji potvrđuju da je Vozarević i prodao nekolicinu slika na ovoj manifestaciji. Među njima je i papir, sa memorandumom Bijenala, kucan na pisaćoj mašini kojim se potvrđuje da je kupac slike – David Rokfeler! Ispostavilo se da zaista jeste reč o slici, koja je Vozareviću donela dugo očekivano finansijsko priznanje i pokrenula nove angažmane i likovne mogućnosti. Prema mnogim svedočenjima, od zarađenog novca, Vozarević je kupio i crveni kabriolet, prvi takav u Beogradu. Organizatori izložbe u Modernoj galeriji došli su i do ovog automobila, koji će na otvaranju biti parkiran ispred izlagačkog prostora u Strahinjića Bana 8.
Galerija „Lazar Vozarevič“ Sremska Mitrovica poseduje tri slike Lazara Vozarevića sa Bijenala u Sao Paulu
U Galeriji su tri slike koje su bile na tom birnalu i one sve imaju istu signaturu, imaju nalepnicu na portugalskom. Postoje legende i priče kako je nakon povrataka Rockfeller zvao Lazara da dođe u Diznilend, kako bi crtao za Diznija, kružilo je dosta priča oko toga. Jedna slika je bila kod Lazara i kod Rockfellera i mi sada imamo osnovu i za druge lepe legende. Galeriji sve informacije i slika, znači, jer smo dobili informacije i potvrde koje do sada nismo imali. Lazar nema puno slika jer jer kratko živeo, objašnjava Vuruna značaj za sremskomitrovačku galeriju.
Marija Vuruna se u zadnje četiri godine bavi skupljanjem informacija o slikama Lazara Vozarevića, gde se šta nalazi, obiman je to posao. – Sada svi zovu nas, taj status kuće Lazara Vozarevića i za svako mišljenje je važno. Slike koje mi imamo su velikog formata, ”Kohezija“ i ”Razorene forme“. Formiramo arhivu, grupa ljudi radi na tome, svi u Galeriji radimo na tome, konkretno na ovoj slici sam radila samo ja, sve vrste upoređivanja, sarađivanja sa Galerijama i proveravala verodostojnost dokumentacije. Vozarević je sada dobio neku popularnost što je dobro i za grad i za galeriju. Zanimljivo je i da je mnogo falsifikata je u zadnjih dana došlo u naš posed. Svečano predstavljanje slike je u petak u modernoj galeriji u Beogradu. Za grad ovo znači u budućnosti, u planu je da Lazar Vozarević bude svojevrsni brend grada, to je i zaslužio i sa svim pravom može da bude, to je doprinos koji ćemo dobiti, slika će doći i do nas, imaćemo više turista u gradu, iako i sada imamo dosta ljudi koji dolaze, obilaze galeriju. Mi smo Lazarova dela proglasili kao kulturno dobro od velikog značaja, u procesu smo proglašenja dela od velikog značaja, to je važno, te slike sa ovim zvanjem ne mogu da se prodaju i iznesu iz zemlje, ta dela pripadaju gradu i to je jako važno.”
Sliku ’’Krug’’, koja je preko 50 godina bila u jednoj od najznačajnjih umetničkih kolekcija na svetu, biće postavljena i u sremskomitrovačkoj galeriji „Lazar Vozarević“.
