Sremska Mitrovica – Carski grad – Sremska Mitrovica – grad bogate istorije i kulturnog nasleđa.
Nekada poznat kao Sirmijum, ovaj carski grad bio je jedan od četiri glavna grada Rimskog carstva i sedište moćnih careva. Nazivan slavnom majkom gradova, Sirmijum je dao devet rimskih careva, rođenih u samom gradu ili njegovoj blizini: Trajan, Decije, Hostilijan, Klaudije Gotski, Kvintil, Aurelijan, Prob, Maksimijan, Konstancije II i Gracijan. Sremska Mitrovica, danas administrativni centar Sremskog okruga, i dalje nosi duh svoje slavne prošlosti, spajajući rimsko nasleđe sa modernim životom.
Pre nego što krenemo u ovaj virtuelni obilazak nekadašnjeg Sirmiuma, važno je da napomenemo da je ovo jedan od onih gradova koje morate posetiti. U nastavku donosimo detaljan vodič o top pet mesta koja ne smete propustiti.
Kulturna ustanova kao must-stop
Pozorište „Dobrica Milutinović“ je kulturna ustanova regionalnog značaja u Sremskoj Mitrovici. Smešteno je u zdanju Srpskog doma, u samom srcu starog dela grada. Kao jedino pozorište u Sremu, predstavlja člana Zajednice profesionalnih pozorišta Vojvodine. Ime je dobilo po poznatom srpskom glumcu Dobrici Milutinoviću.
Pozorišni život na tlu Sremske Mitrovice postoji još od rimskog doba. Stoga se može reći da je ovo pozorište nastalo na tradiciji pozorišnog života grada, koji je star više vekova. Pozorište je postalo jedan od najznačajnijih simboličnih elemenata građanske kulture druge polovine 19. i prve polovine 20. veka. Nakon obimne rekonstrukcije koja je donela svežinu i modernizaciju, Pozorište ponovo otvara svoja vrata za sve ljubitelje umetnosti.
Tokom rekonstrukcije, koja je trajala od kraja 2023. godine, pozorište je doživelo temeljnu obnovu. Ova institucija, osnovana 1944. godine, sada se može pohvaliti modernim izgledom i tehničkom opremom, dok je autentičan stil dvorane iz 19. veka pažljivo očuvan.
Muzej koji ne smete propustiti
Muzej Srema je kulturna ustanova velikog značaja u Sremskoj Mitrovici, osnovana 1885. godine. Bavi se istraživanjem materijalne kulture bogate baštine, kako u Sremskoj Mitrovici, tako i u Sremu uopšte, i izlaže je na svojim stalnim i povremenim izložbama. Rad muzeja organizovan je u okviru odeljenja za: arheologiju, istoriju, istoriju umetnosti, etnologiju, prirodnjačku i numizmatičku zbirku.
Neka od kulturnih dobara smeštenih u Muzeju Srema su: lobanja džinovskog jelena iz gornjeg pleistocena, koja je zaštićena zakonom kao jedinstveni prirodni spomenik, sunčani sat sa predstavama Atlasa, Herkulesa i Ifikla, sitna rimska plastika (statue Merkura, Lare, Apolona), rimski hirurški instrumenti, fragment freske sa likom Harpokrata, raritetni solidi Konstantina Velikog, zlatni relikvijar, zlatna avarska pojasna garnitura iz 7. veka, zbirka ikona i građanskih portreta iz 18. do 20. veka, zbirka rukopisnih knjiga iz fruškogorskih manastira.
Imperijalna palata u Sirmijumu
Carska palata bila je deo Sirmijuma, jednog od najvažnijih i najraskošnijih gradova Rimskog carstva, smeštenog na teritoriji današnje Sremske Mitrovice. Prvi put se pominje u 2. veku, za vreme boravka cara Marka Aurelija, prema zapisu Filostrata. U opisu putovanja Heroda Atika, Filostrat navodi da je Atik svog imperatora pronašao upravo u Sirmijumu, koji je tada služio kao strateška baza za ratne pohode protiv varvara. U tom tekstu, palata se pominje pod nazivom peri ta basileia, što jasno ukazuje na njenu funkciju kao carskog sedišta.
Današnja Sremska Mitrovica krije bogate slojeve istorije pod svojim ulicama i kućama, gde arheološki ostaci svedoče o nekadašnjem sjaju Sirmijuma. Među tim ostacima ističu se temelji Carske palate, koja je služila kao rezidencija rimskih careva tokom njihovih boravaka u gradu. Ova grandiozna građevina bila je središte političkog, vojnog i administrativnog života, naročito u kasnoantičkom periodu, kada je Sirmijum dostigao svoj vrhunac kao jedan od četiri prestonička grada Rimskog carstva.
Perfect break u restoranu Brioni
Različite generacije ostavile su svoj pečat na gastro mapi Sremske Mitrovice, a svaka sezona donosi nova mesta koja lokalni stanovnici zavole. Među njima, nekoliko restorana uspešno kombinuje bogatu istoriju sa savremenim doživljajem. Ipak, jedan restoran se izdvaja i nosi posebno mesto u srcima Mitrovčana i mnogih drugih širom Srbije – čuveni restoran Brioni, simbol sremsko-mitrovačke plaže i nepogrešivog ukusa.
Priča o Brionima započinje još u periodu Kraljevine Jugoslavije, kada je bogati Mitrovčanin uredio plažu nasuvši je peskom, čineći je omiljenim mestom za osveženje i druženje. Na toj plaži, koja je u početku imala samo nekoliko stotina metara, šezdesetih godina prošlog veka podignut je restoran poznat pod imenom Plaža.
Međutim, Mitrovčani su mu ubrzo dali ime Brioni – možda zbog enterijera koji je podsećao na Titove Brione ili, prema legendi, zbog Titovog komentara tokom posete 1965. godine da plaža liči na Brione. Taj neslužbeni naziv ostao je do danas, ukorenjen u kolektivnom sećanju grada. Godine su donosile promene vlasnika i imena, ali Brioni su uvek bili sinonim za mesto okupljanja, proslave i posebne trenutke.
Danas, restoran Brioni nije samo lokalna institucija, već i savremeni simbol gostoprimstva, autentičnosti i nezaboravnog gastronomskog iskustva. Glavna misija Briona je spajanje najboljeg iz lokalne tradicije sa modernim kulinarskim tehnikama. Svako jelo priprema se od pažljivo biranih lokalnih namirnica, uz poseban akcenat na autentičnost ukusa.
Restoran u ponudi ima autentičan meni koji predstavlja harmoniju tradicije i inovacije, VIP salu za privatna okupljanja do 40 osoba, savršenu za korporativne događaje, predavanja i intimne proslave, bogatu vinsku kartu sa preko 150 pažljivo odabranih etiketa, sa akcentom na domaće brendove sa Fruške Gore.
Brioni su više od restorana – oni su mesto gde istorija, kultura i hedonizam stvaraju nezaboravne trenutke na obali Save.
Foto: Instagram @brionirestoran
Piše – Danica Dostanić
