Sremska Mitrovica – Mitrovica, grad bogate istorije i raznolike kulturne baštine, svedok je vekovnih promena i uspona. Ovog puta ćemo se vratiti unazad i istražiti razvoj zanatskih veština i komercijalnih aktivnosti na starom trgu Žitna pijaca, koji se proteže do današnjice.
Mitrovica je poznata po svojoj istoriji koja seže unatrag vekovima. Još u popisu iz 1720. godine, evidentirano je da su u ovom gradu postojale četiri abadžije (krojači), tri čarugdžije (opančari), ekmedžija (pekar), kujundžija, ćurčija (kožar) i kolar. Ovi zanatlije su svojim veštinama služili zajednici, stvarajući jedinstveno tkivo grada.
Oko 1728. godine, broj zanatlija u Mitrovici je počeo rasti. Osim već pomenutih zanatlija, dodati su i novi, uključujući čizmare. Na početku 19. veka, Mitrovica je brojala 28 čizmara i dvadesetak opančara. Ovi majstori su bili od suštinskog značaja, kako za svakodnevni život, tako i za vojsku koja je tada boravila u gradu.
Zanatlije su daleko više od običnih zanatlija. Evropske zanate u Mitrovicu su doneli Nemci, uključujući pintera, tesara, bačvara, bravara, obućara, krojača, tkače i mnoge druge. Glavni majstori među stolarima, prerađivačima kože, kovačima i bravarima bili su Nemci.
Početkom 20. veka, Mitrovica je brojala oko 600 zanatlija. Danas, nažalost, malo je ostalo od tih starih zanata. Bilo je osam užara, 27 opančara, 30 cipelara, 9 papudžija, 20 kovača, 8 bačvara, a svoje radnje su imali čarapari, četkari, šeširdžije, amreldžije (izrađivači kišobrana), jorgandžije i mnogi drugi.
Neki od ovih zanata su doživjeli procvat početkom 20. veka, uključujući opančare, čizmare, cipolare, papudžije i šustere. Radilo se sa strašću i veštinom, stvarajući visokokvalitetnu obuću i odeću.
U Mitrovici su takođe postojali vodeničari, a krajem 19. veka su izgrađeni i prvi moderni mlinovi, kao što su Hardijev i Mesarićev mlin.
Zanatske radnje su se nalazile u različitim delovima grada, uključujući Zanatlijsku ulicu, Stari šor, Kazandžiluk i Vodnu.
Sarači su igrali ključnu ulogu u Mitrovici, posebno u izradi opreme za konje, kao što su amovi, uzde, sedla i kandžije. Konji su također imali veliku ulogu u vojsci, što je činilo ovaj zanat veoma cenjenim.
Nažalost, današnji pejzaž Mitrovice znatno se promenio. Stari zanati su nestali, a moderna trgovina i industrija preplavili su grad. Tradicionalni zanati se više ne uče i gase se.
Trg Žitna pijaca, koji je nekada bio centar komercijalnih i zanatskih aktivnosti, danas se transformisao. Ali ostaje kao simbol bogate istorije grada Mitrovice, svedočeći o vrednim zanatlijama i preduzetnicima koji su nekad dominirali gradskim pejzažem. Ovi stari zanati ostavili su svoj trag u gradu, ostavljajući nas sa nasleđem koje se sećamo sa poštovanjem.
