SREMSKA MITROVICA. U Srbiji postoji mogućnost odlaska u penziju i sa 50 godina uz smanjeni broj godina radnog staža, što omogućava penzionerima da primaju veće penzije. Iako zvuči primamljivo, ova vrsta benefita je dostupna samo određenom broju radnika u oko 40 industrija i institucija. Na ovu privilegiju imaju pravo desetine hiljada radnika, piše BLIC BIZNIS
Ko sve ima pravo na beneficirani radni staž?
Pravo na beneficirani radni staž imaju zaposleni na poslovima koji su naročito teški, opasni i štetni po zdravlje. Na listi su i poslovi koji su ograničeni navršenjem određenih godina života, kao i poslovi koji utiču na pad fizioloških funkcija do te mere da je rad onemogućen.
Pravo na beneficirani radni staž imaju zaposleni u Ministarstvu unutrašnjih poslova (MUP), Bezbednosno-informativnoj agenciji (BIA), Vojnoobaveštajnoj agenciji (VBA), Vojnoj obaveštajnoj agenciji (VOA), Ministarstvu spoljnih poslova, Upravi za izvršenje krivičnih sankcija, Poreskoj policiji, Vojsci Srbije, sudijama, tužiocima i zamenicima tužioca. Pravila za beneficirani radni staž u ovim institucijama su sledeća:
- Zaposleni u MUP-u, BIA, VBA, VOA, Upravi za izvršenje krivičnih sankcija, Poreskoj policiji, Vojski Srbije: trebaju imati navršenih 55 godina života i 24 godine staža osiguranja, od čega se 14 godina efektivnog rada na radnim mestima sa beneficiranim stažom računa sa uvećanim trajanjem.
- Podoficiri i oficiri u Vojsci Srbije: trebaju imati 53 godine života i 40 godina penzijskog staža.
- Pukovnici u Vojsci Srbije: trebaju imati 54 godine života i 40 godina penzijskog staža.
- Pripadnici specijalnih jedinica BIA, VBA i VOA: trebaju imati 53 godine života i 20 godina efektivnog rada na određenim specifičnim poslovima u specijalnim jedinicama.
- Ostali policijski službenici: 60 godina života i 25 godina rada od čega 15 godina efektivno preovedenih na radnim mestima na kojima se staža osiguranja računa sa uvećanim trajanjem.
Sa druge strane, pravo na beneficirani radni staž imaju i zanimanja definisana u Pravilniku o radnim mestima, odnosno poslovima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem.
Na tom spisku se nalazi 37 različitih industrija, tj. sektora: Rudnici Geološka i rudarska istraživanja Crna metalurgija-železare Obojena metalurgija, Livnice, Kovačnice, Proizvodnja vatrostalnog materijala ,Vatrostalno zidanje, Proizvodnja i prerada nafte i proizvodnja tečnog naftnog gasa, Šumarstvo i drvna industrija, Hemijska industrija, Namenska proizvodnja eksploziva i eksplozivnih materija, Rečna brodogradnja i brodoremont, Proizvodnja stakla, Saobraćaj Izgradnja i održavanje dalekovoda i nadzemnih vodova, Građevinarstvo, Grafička industrija, Kožarsko-prerađivačka industrija, Tekstilna industrija, Gumarska industrija, Farmaceutska industrija, Proizvodnja električne energije (termoelektrane i toplane), Proizvodnja akumulatora, Industrija mesa, Industrija kablova, Rad na niskim temperaturama, Rad pod vodom Indstruija viskoznih proizvoda i celuloze, Proizvodnja hlora i lužine, Komunalna delatnost, Zdravstvene ustanove, Proizvodnja vagona, Umetnička delatnost, Nuklearna postrojenja i laboratorije.
U nekim od ovih sektora i industrija samo nekoliko zanimanja ima pravo na beneficirani radni staž, dok se u drugima na spisku nalazi veći deo radnih mesta.
Zanimljivo je da se na spisku beneficiranih zanimanja nalaze i baletski igrači i operski pevači, rame uz rame sa rudarima, roniocima i pilotima.
Koji su uslovi za beneficirani radni staž?
Da bi se staž osiguranja računao sa uvećanim trajanjem (tj. da bi se računao beneficirani radni staž) potrebno je da se lice efektivno bavilo opasnim poslovima minimum 10 godina, za starosnu penziju, a 5 godina, za invalidsku penziju.
Takođe, pravo na beneficirani radni staž imaju i svi koji sami sebi plaćaju staž, pod uslovom da se utvrdi da su zaista radilil teške i opasne poslove koji su zakonski obuhvaćeni ovom beneficijom.
Radna mesta na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem utvrđena su sa nekoliko pravilnika, ističu u Fondu. Tako, pojedinačni pravilnici utvrđuju radna mesta sa beneficiranim stažom osiguranja u određenim državnim organima, koje donose zajednički ministar za rad i nadležni ministri, odnosno direktor BIA u čijoj su nadležnosti ti organi.
Što se tiče samog koeficijenta, on se obračunava u zavisnosti od težine posla, opasnosti i štetnosti za zdravlje kao i preduzetih mera zaštite na radu. Jedna godina provedena na takvom radnom mestu se računa kao 14, 15, 16 ili 18 meseci.
Što se tiče obračuna penzije, jedina razlika je što se za obračun ličnog koeficijenta kod beneficiranih penzija uzimaju zarade ostvarene od 1. januara 1996. godine. Kod ostalih osiguranika u pitanju je 1. januar 1970. godine, što penziju po beneficiranim uslovima uvećava za 20 odsto.
Snižavanje starosne granice zbog beneficiranog staža
Kako piše na sajtu Zavoda za socijalno osiguranje, starosna granica se snižava osiguraniku, koji je na radnim mestima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem (beneficirani staž), navršio najmanje 2/3 od ukupno navršenog staža osiguranja, zavisno od stepena uvećanja staža za po jednu godinu, i to: za svakih pet godina provedenih na radnom mestu, odnosno poslu na kome se efektivno provedenih 12 meseci računa u staž osiguranja kao 14 meseci; za svake četiri godine provedene na radnom mestu, odnosno poslu na kome se efektivno provedenih 12 meseci računa u staž osiguranja kao 15 meseci; za svake tri godine provedene na radnom mestu, odnosno poslu na kome se efektivno provedenih 12 meseci računa u staž osiguranja kao 16 meseci; za svaku jednu godinu i šest meseci provedenih na radnom mestu, odnosno poslu na kome se efektivno provedenih 12 meseci računa u staž osiguranja kao 18 meseci.
Starosna granica se može sniziti najviše do 55 godina života, a osiguranicima koji rade na poslovima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem tako da se 12 meseci računa kao 18 meseci, starosna granica se može sniziti najviše do 50 godine života.
Redovno i vanredno povećanje penzija do kraja godine
Do kraja godine, penzionerima stiže novac po više osnova.Zahvaljujući novim merama i pomoći države, prosečna penzija u Srbiji ide na oko 45.390 dinara u proseku! I to vrlo brzo. Na novu linearnu povišicu će imati pravo svi najstariji građani, njih oko 1,65 miliona. Do kraja godine penzionerima stiže i po 800 dinara od besplatnih akcija koje su dobili od države pre deset i više godina.
